thiết kế công nghiệp_Bài 9: Lựa chọn phương án thiết kế, phân tích toàn diện các phương án

 Lựa chọn phương án thiết kế, phân tích toàn diện các phương án

Trong thực tế không thể thiết kế sản phẩm có nhiều kích thước để thích hợp với nhiều
cỡ người, vì vậy phần lớn người ta thường dùng các loại ghế điều chỉnh được, hình 2.2-12a
là loại ghế điều chỉnh chiều cao, hình 2.2-12b là ghế dùng trên xe ôtò, máy bay, các phương
tiện giao thông và máy công tác, nó có thể điều chỉnh độ ngả của lưng ghế, đưa ghế ra xa
hoặc lại gần vô lăng lái, giúp người lái chọn lựa được tư thế thoải mái nhất, hoặc thay đổi tư
thế lái khi phải làm việc liên tục trong thời gian dài.

Trong nhiều sản phẩm không phải tất cả các bộ phận, cơ cấu điều khiển đểu được bố
trí bên ngoài mặt máy, đôi khi chung được đặt ở những vị trí bên trong vỏ máy, vỏ sản
phẩm, dể sử dụng hoặc điều khiển chúng, người sử dụng phải đưa bàn tay, cánh tay qua các
không gian hạn chế, nếu các không gian thông qua dó không được thiết kế đúng sẽ làm cho
công việc trở nên khó khăn. Sau đây là một số trường hợp minh họa cùng các kích thưốc có
thể dùng tham khảo khi thiết kế (hình 2.2-13).

Trên hình 2.2-13, kích thước S_mnJÍ = 600 vì khi vượt quá giới hạn này kết cấu toàn thể
sẽ có tính chất khác, kích thước d_min = 185 trên hình 13b và d_miI1 = 200 trên hình I3c đã tính
đến người sử dụng sản phẩm mặc áo rét vào mùa đông, các kích thước cho trên các hình
13d, e, f, g, h, i chưa tính đến trường hợp người sử dụng đeo găng tay bảo hộ để thao tác.

Ngoài những vấn đề lớn đã nêu trên, khi thiết kế bố trí chung còn cần phải chú ý đến
những nguyên tắc sau:

* Người thiết kế cẩn phải phác thảo được ít nhít ba phương án, phân tích toàn diện và
sâu sắc các phương án đó để chọn lấy phương án tối ưu.

Trong việc này người thiết kế không nên tự đặt cho minh một thiên hướng có tính cực
đoan, tắt cả chỉ đều là có thể, người thiết kế phải biết tự phản biện với các phương án đã
phác thảo ra, thật là sai lám nếu để mình rơi vào căn bệnh “tự kỷ ấm thị”, sẽ dẫn đến những
bài học đắt giá. Công việc tìm kiếm này không đơn giản, nó là một quá trình lao động tư duy
nghiêm khắc, khách quan, tỉ mỉ, khó nhọc và lâu dài, như đã nói ở trên, quy luật “phủ định
của phủ định” là con đường phát triển của công việc thiết kế.

* Sao chép (coppy) nguyên mẫu các sản phẩm được đánh giá tốt, do người khác làm
ra, đó là:

–  Sự vi phạm luật bản quyền.  Biểu hiện rõ nhất của sự “tụt hâu” vể khả năng tư duy sáng tạo, yếu kém về thiết kế
và công nghệ.

–  Không thể đóng góp để tạo nên những sản phẩm mối tiên tiến có sức mạnh cạnh
tranh trên thương trường.

*   Khi thiết kế bố trí chung phải tính đến những khá năng làm việc mở rộng của sản
phẩm khi bổ sung bằng những bộ phạn phụ, phải tính đến những khả năng hiện dại hóa hoặc
tự động hóa sán phẩm ở những đời sau của sản phẩm.