Học Chi Tiết Máy Bài 130:Các dạng hỏng của trục và chỉ tiêu tính toán

Các dạng hỏng của trục và chỉ tiêu tính toán:

Trong quá trình làm việc trục có thể bị hỏng ở các dạng sau:

– Gẫy trục: Trục bị tách rời thành hai nữa, không thể làm việc được nữa, ngoài ra có thể gây nguy hiểm cho người và các chi tiết máy ở lân cận. Gẫy trục có thể do quá tải đột ngột, hoặc do mỏi.

– Trục bị cong vênh. Nếu ứng suất quá lớn, trục bị biến dạng dư, trở nên cong vênh, không thể làm việc tốt được nữ Thường là do tải trọng quá lớn, hoặc tải trung bình nhưng tác dụng trong một thời gian quá dài, trục bị lưu biến.

– Trục bị biến dạng đàn hồi quá lớ Nếu trục không đủ độ cứng, biến dạng võng trục, xoắn trục lớn làm ảnh hưởng đến sự ăn khớp của các bộ truyền trên trục; biến dạng góc xoay lớn sẽ dẫn đến kẹt ổ.

– Bề mặt lắp ghép của trục bị dậ Dùng mối ghép có độ dôi quá lớn, làm dập bề mặt trục, phải bỏ trục.

– Mòn các ngỗng trụ Đặc biệt là ngỗng trục lắp với ổ trượt. Mòn qúa mức cho phép, phải thay trục.

– Trục bị dao động quá mức cho phé Sẽ làm tăng biến dạng trục, tăng tải trọng tác dụng lên trục, dẫn đến hỏng trục.

– Trục bị mất ổn định. Một số trục mảnh, chịu tải trọng dọc trục lớn, trục bị uốn cong do mất ổn định. Giảm đáng kể khả năng làm việc của trục.

 

Để hạn chế các dạng hỏng kể trên, trục thường được tính toán thiết kế hoặc kiểm tra theo các chỉ tiêu sau:

σ_tđ < [σ]         (18-1)

S > [S]            (18-2)

Nếu có tải trọng quá tải, cần kiểm tra theo chỉ tiêu:

σ_qt < [σ_qt]       (18-3)

Đối với trục mảnh cần kiểm tra các chỉ tiêu về độ cứng.

Đối với các trục tương đổi mảnh, chịu lực dọc trục lớn, cần kiểm tra điều kiện ổn định.

Trong đó:

σ _tđ là ứng suất tương đương xuất hiện trên tiết diện của trục,

[σ] lá ứng suất cho phép của trục theo sức bền mỏi,

S là hệ số an toàn tính tại tiết diện của trục,

[S] là hệ số an toàn cho phép của trục,

σ _qt là ứng suất do tải trọng quá tải gây nên tại tiết diện nguy hiểm. [σ _qt] là ứng suất cho phép của trục theo sức bền tĩnh.

Trục thường bị hỏng do mỏi, độ bền của trục không những phụ thuộc vào giá trị ứng suất trên các tiết diện nguy hiểm của trục, mà còn phụ thuộc vào các yếu tố gây tập trung ứng suất trên trục.

Sử dụng chỉ tiêu 18-1 để tính trục, được gọi là tính gần đúng trục. Trong tính toán chỉ quan tâm đến ứng suất trên trục, chứ chưa kể đến các yếu tố gây tập trung ứng suất.

Sử dụng chỉ tiêu 18-2 để tính trục, được gọi tính chính xác trục. Trong tính toán đã chú ý đến giá trị ứng suất và các yếu tố gây tập trung ứng suất.

Sử dụng chỉ tiêu 18-3 để tính trục, được gọi là tính trục theo quá tải.