Học Chi Tiết Máy Bài 78:Các dạng hỏng của bộ truyền bánh ma sát và chỉ tiêu tính toán

Các dạng hỏng của bộ truyền bánh ma sát và chỉ tiêu tính toán:

Trong quá trình làm việc bộ truyền bánh ma sát có thể bị hỏng bởi các dạng hỏng sau:

– Trượt trơn, bánh ma sát dẫn quay, bánh bị dẫn dừng lại, bộ truyền không làm việc được nữa. Trượt trơn làm bánh ma sát bị dẫn mòn cục bộ.

– Mòn bánh ma sát, do áp suất lớn, vận tốc trượt lớn và hệ số ma sát lớn, nên tốc độ mòn của bánh ma sát tương đối cao. Mòn làm mất đi một lớp vật liệu trên bề mặt bánh ma sát, dẫn đến hình dạng của bánh ma sát thay đổi, chất lượng bề mặt giảm. Mòn quá mức độ cho phép, bộ truyền làm việc không tốt nữa.

– Tróc rỗ bề mặt, đối với những bộ truyền được bôi trơn đầy đủ, làm việc với áp suất nhỏ hoặc trung bình, sau một thời gian dài làm việc, trên bề mặt bánh ma sát xuất hiện các vết rỗ. Vết rỗ làm giảm chất lượng bề mặt, bộ truyền làm việc không tốt nữa.
Nguyên nhân có vết rỗ là do ứng suất tiềp xúc trên mặt bánh ma sát thay đổi, bề mặt bị mỏi, xuất hiện các vết nứt. Vềt nứt lớn dần lên do số chu trình ứng suất N tăng lên, đồng thời do tác dụng của chêm dầu. Dầu chui vào vết nứt, khi vào vùng tiếp xúc vết nứt bị bịt miệng, áp suất dầu trong vết nứt tăng lên, giống như cái chêm, làm cho vết nứt phát triển. Khi vết nứt đủ lớn, làm tróc ra một miếng kim loại, để lại lỗ rỗ trên bề mặt.

– Dính và xước bề mặt bánh ma sát. Đối với những bộ truyền làm việc với áp suất lớn, vận tốc lớn, bề mặt bánh ma sát có cơ tính không cao, người ta thấy trên mặt bánh ma sát có dính các mẩu kim loại, kèm theo các vết xước. Chất lượng bề mặt giảm đáng kể, bộ truyền làm việc không tốt nữa.
Nguyên nhân dẫn đến dính xước là do áp suất lớn, cùng với nhiệt độ cao, vật liệu tại chỗ tiếp xúc của bánh ma sát bị cháy dẻo, dính lên mặt đối diện, tạo thành các vấu. Trong những lần vào tiếp xúc tiếp theo, các vấu này cào xước bề mặt bánh ma sát tiếp xúc với nó.

– Biến dạng bề mặt bánh ma sát. Dạng hỏng này thường xảy ra với những bộ truyền làm bằng vật liệu có cơ tính thấp, áp suất trên mặt tiếp xúc lớn, vận tốc làm việc nhỏ. Trên mặt bánh ma sát xuất hiện những chỗ lồi, chỗ lõm, làm thay đổi hình dạng bề mặt, bộ truyền làm việc không tốt nữa.
Nguyên nhân dẫn đến biến dáng bề mặt lá do áp suất lớn, tác dụng lâu lên chỗ tiếp xúc, làm lớp bề mặt bánh ma sát bị mềm ra. Do trượt nên vật liệu bị xô đẩy từ chỗ này sang chỗ kia. có chỗ vật liệu đọng lại, có chỗ vật liệu bị mất đi, tạo thành chỗ lồi, lõm.

Để hạn chế các dạng hỏng kể trên, bộ truyền bánh ma sát cần được tính toán thiết kế hoặc kiểm tra theo chỉ tiêu sau:σ

σ _H < [σ _h]                                                                    (12-6)

Trong đó:

σ _H là ứng suất tiếp xúc trên bề mặt bánh ma sát

[ σ _h] lá ứng suất tiếp xúc cho phép của bánh ma sát