Học Chi Tiết Máy Bài 6 :Độ bền mỏi của chi tiết máy
Giới thiệu Hiện tượng phá hỏng chi tiết do mỏi:
Khi chi tiết máy chịu ứng suất tĩnh bị phá hỏng, gọi là bị phá hỏng do ứng suất tĩnh. Hay nói cách khác, chi tiết máy không đủ sức bền tĩnh. Tính toán chi tiết máy để ngăn chặn dạng hỏng này được gọi là tính toán theo sức bền tĩnh.
Khi chi tiết máy bị phá hỏng bởi ứng suất thay đổi, gọi là bị phá hỏng do mỏi, hay chi tiết máy không đủ sức bền mỏi. Tính toán chi tiết máy để ngăn chặn dạng hỏng này, gọi là tính toán theo sức bền mỏi.
Khi ứng suất tĩnh vượt qua giá trị ứng suất giới hạn, chi tiết máy bị phá hỏng đột ngột. Vết gẫy nhám và mới, quan sat dứơi kính hiển vi thấy rõ kết cấu hạt kim loai (Hình 1-7).
Quá trình hỏng do mỏi xảy ra từ từ, theo trình tự như sau:
– Sau một số chu ky ứng suất nhất định, tại những chỗ có tập trung ứng suất trên chi tiết máy sẽ suất hiện các vết nứt nhỏ.
-Vết nứt này phát triển lớn dần lên, làm giảm dần diện tích tiết diện chịu tải của chi tiết máy, do đó làm tăng giá trị ứng suất.
-Cho đến khi chi tiết máy không còn đủ sức bền tĩnh thì nó bị phá hỏng
Quan sat vết gẫy thấy rõ phần chi tiết máy bị hỏng do mỏi – bề mặt cũ va nhẵn – vq2 phần chi tiết máy bị hỏng do không đủ sức bền tĩnh – bề mặt mặt mới va nhám (Hình 1-8).
Chi tiết máy sẽ bị phá hỏng do mỏi, khi mà ứng suất sinh ra trong chi tiết máy (σ, τ) lớn hơn ứng suất cho phép ([σ], [τ]). Giá trị ứng suất cho phép được chon không những phụ thuộc vào cơ tính của vật liệu chế tạo chi tiết máy, mà còn phụ thuộc vào số chu kỳ cần làm việc của chi tiết máy. Số chu kỳ cần làm việc càng ít thì giá trị của ứng suất cho phép có thệ chọn càng cao.
Người ta đã làm các thí nghiệm xác định mối quan hệ giữa giá trị ứng suất và số chu kỳ làm việc cho đến khi hỏng của chi tiết máy, biểu diễn trên Hình 1-9. Đây chính là đường cong mỏi của chi tiết máy trong hệ tọa độ đề các ON σ
Trong đó:
NO: là số chu kỳ cơ sở.
σ r : giới hạn mỏi của vật liệu.
m : mũ của đường cong mỏi.
σ N : giới hạn mỏi ngắn hạn:
σ N =K N σr
Kn: hệ sộ tăng giới hạn mỏi ngắn hạn:
Comments