Học Chi Tiết Máy Bài 144:Vật liệu chế tạo lót ổ

Vật liệu được chọn chế tạo lót ổ phải thoả mãn các yêu cầu chủ yếu sau đây:

-Có hệ số ma sát thấp khi tiếp xúc với trục bằng thé

-Có khả năng giảm mòn và chống dính cao.

-Có đủ độ bền khi chịu tải.

Các loại vật liệu thường dùng làm lót ổ:

– Babit, là hợp kim có thành phần chủ yếu là thiếc, hoặc chì, tạo thành một nền mềm, có xen các hạt rắn antimon, đồng, niken hoặc cadmi.

Vì có cơ tính rất thấp, nên babít chỉ được dùng để tráng một lớp mỏng vài phần mười mm lên thân lót ổ.

-Đồng thanh chì. Đồng thanh chì có cơ tính tương đối cao, được dùng phổ biến để chịu áp suất cao và vận tốc cao. Nhưng có hệ số ma sát tương đối cao, do đó bề mặt của ngõng trục và lót ổ phải được gia công nhẵn bó Đồng thanh chì được dùng nhiêù trong sản xuất ổ trượt hàng khối và hàng loạt lớn.

-Đồng thanh thiếc, được dùng khá phổ biến, nhất là khi áp suất cao, vận tốc trung bình. Vì chứa nhiều thiếc nên giá thành tương đối cao.

-Hợp kim nhô Hợp kim nhôm có hệ số ma sát tương đối thấp, dẫn nhiệt và chạy mòn tốt. Là vật liệu chủ yếu làm lót ổ trong các động cơ máy kéo. Hợp kim nhôm có hệ số dãn nở nhiệt lớn, khả năng chống dính không cao.

-Đồng thau, dùng làm lót ổ, khi vận tốc ngõng trục thấp hơn 2 m/s.

-Gang xám, dùng khi ngõng trục quay chậm, áp suất nhỏ, p = 1÷2 MPa. Gang xám rẻ tiền hơn đồng thanh, nhưng hệ số ma sát lớn hơ Để giảm mòn cho ngõng trục, nên chọn gang xám có độ rắn bề mặt thấp hơn độ rắn bề mặt của trục.

-Gốm kim loạ Thường dùng loại gốm bằng bột đồng thanh có 7÷10 % thiếc và 1÷4 % grafit. Hoặc loại gốm bằng bột sắt và 1÷3 % grafit. Gốm kim loại có độ bền cao, hệ số ma sát tượng đối thấp, do có những lỗ xốp chứa dầu bôi trơn.

-Vật liệu phi kim loạ Thường dùng chất dẻo, gỗ, da, cao su, grafit.

Chất dẻo thường dùng như: linofon, têctôlit, nhựa. Chất dẻo có hệ số ma sát thấp, độ bền mòn cao. Nhưng dẫn nhiệt kém.

Gỗ thường dùng loại gỗ rắn, như gỗ nghiến, gỗ hoè, gỗ lim. Ổ trượt gỗ cần được bôi trơn và làm nguội bằng nước chảy.

Cao su, được dùng làm ổ trượt trong các máy bơm, tua bin nước. Các ổ bằng cao su cần được ngâm trong nước. Ổ có tính đàn hồi cao, có tác dụng giảm chấn và bù được các sai lệch của trục.

Grafit. Ổ trượt bằng grafit được chế tạo bằng cách ép grafit với áp suất cao, nung ở nhiệt độ khoảng 700⁰C. Ổ có hệ số ma sát thấp (0,04÷0,05), làm việc được trong môi trường nhiệt độ từ -200⁰C÷1000⁰C. Ổ làm việc tốt ngay cả khi không được bội trơn, dẫn nhiệt tốt. Ổ trượt grafit tương đối dòn, khả năng chống mòn kém. Nên dùng vợi áp suất nhỏ, p < 1,5 MPa.